Scheve huizen, verzakkende straten, verschuivende dijken, en uitdrogende natuurgebieden. Burgers, bedrijven en overheid zullen de komende jaren flink moeten investeren in onderhoud. Dat valt op te maken uit de vernieuwde interactieve bodemdalingskaart van Nederland, die op 8 september 2020 online is gekomen. De gegevens kunnen hier worden ingezien.
40 miljard meetpunten
De kaart, die het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-Informatica (NCG) samen met SkyGeo, de TU Delft en geodetische partners publiek heeft gemaakt, toont de beweging van miljarden meetpunten over het hele land. Terwijl dit soort gegevens vroeger met de hand moest worden ingewonnen, is nu gebruik gemaakt van overvliegende radarsatellieten, waardoor elke paar dagen een meetpunt opnieuw kan worden ingemeten. De gegevens zijn veel gedetailleerder dan de eerdere versie van de kaart. In de eerste versie werden de satellietgegevens sterk gemiddeld: tot vakjes van vier vierkante kilometer. In de nieuwe versie wordt elk individueel meetpunt getoond: meer dan 40 miljard meetpunten in totaal.
Beweging van bruggen, spoor en gebouwen
Een belangrijk verschil met de eerdere versie van de bodemdalingskaart is dat de meetgegevens niet alleen de beweging van de bodem laten zien, maar ook de beweging van allerlei objecten zoals bruggen, het spoor en gebouwen. Hierdoor kunnen allerlei partijen, zoals gemeenten en beheerders van infrastructuur nagaan waar onderhoud noodzakelijk is. Zo is duidelijk te zien dat dijken verzakken, dat heidegebieden inklinken, maar ook dat bijvoorbeeld de wateruitlaat van de kerncentrale bij Borssele aan verzakking onderhevig is.
Terughoudend
Het team was eerst terughoudend met het publiceren van deze gegevens. Alhoewel de metingen millimeter-precisie hebben, is voor een correcte diagnose van de oorzaak veel kennis nodig van de gebruikte satelliettechnologie. Toch is deze nieuwe versie van de bodemdalingskaart van belang voor het bredere publiek. Sommige metingen zijn direct bruikbaar en kunnen aanleiding zijn om actie te ondernemen. Bij andere is de interpretatie lastiger, en moeten de metingen worden gebruikt als aanleiding om nader onderzoek te doen. In de kaart zie je terug hoe ongelofelijk intensief we ons land gebruiken. Dat noopt direct tot voorzichtigheid in de interpretatie van de gegevens. Wat we in feite zien is de wisselwerking van een radiosignaal van een satelliet met objecten op het aardoppervlak, en interpretatie hiervan vergt specialistische geodetische kennis.
Instabiliteit van Nederland
Toch is het duidelijk dat Nederland voor een enorme investering staat als het gaat om onderhoud van infrastructuur ten gevolge van verzakkingen. Wegen, rioleringen, spoorwegen, dijken, maar ook industriële complexen en gebouwen vertonen tekenen van instabiliteit. Dit raakt dus zowel overheid, bedrijven en burgers.
Continue monitoring
Het project bodemdalingskaart.nl is een initiatief van het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-Informatica (NCG), uitgevoerd door de TU Delft en SkyGeo. Verschillende andere universiteiten, kennisinstituten en bedrijven dragen bij aan het resultaat, zoals het KNMI, de Hogeschool Utrecht, de Universiteit Twente, en 06-GPS. Het team werkt verder aan de ontwikkeling van de technologie om continue monitoring van objecten en bodem mogelijk te maken, waardoor ook snel kan worden ingegrepen wanneer een beweging zou kunnen leiden tot een mogelijke calamiteit.